พูดถึง วันไหว้พระจันทร์ 2566 เป็นเทศกาลสำคัญที่จะมีจัดขึ้นทุกๆเดือนกันยายน โดยเป็นเทศกาลสำคัญที่ตรงกับช่วงฤดูกาลใบไม้ร่วงของจีน โดยมีจุดมุ่งหมายคือการเก็บเกี่ยวพืชผล การแสดงความเคารพต่อพระจันทร์ เป็นวันสำคัญของครอบครัว โดยประภาณีเหล่านี้ก็ได้มีกันมาอย่างยาวนานหลายปี แต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันนั้นก็คือ ขนมไหว้พระจันทร์ ที่มักจะเป็นของคู่กันสำหรับเทศกาลนี้ แล้วทำไมถึงต้องมีไปหาคำตอบพร้อมๆกันได้เลยครับ
วันไหว้พระจันทร์ คืออะไร?
วันไหว้พระจันทร์ มีอีกชื่อเรียกว่า “จงชิวเจี๋ย” (中秋节) (Mid Autumn Festival) คือ เทศกาลสำคัญของประเทศจีน ที่จะเกิดขึ้นต่อจากวันสารทจีน (ช่วงสิงหาคม) โดยประเพณีนี้จะจัดขึ้นในช่วงฤดูใบไม้ร่วง ประมาณเดือนกันยายนพอดี ตามปฏิทินจันทรคติจะยึดตามวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 เป้นหลัก โดย จงชิวเจี๋ย จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองและขอบคุณพระจันทร์ เพราะชาวจีนสมัยก่อน เชื่อว่าพระจันทร์นั้นมีผลต่อการเกิดน้ำขึ้นน้ำลงและทำให้ผลผลิตทางการเกษตรที่ชาวนาได้เพราะปลูกมีความอุดมสมบูรณ์ จึงได้มีการจัดงานเฉลิมฉลองขึ้นมา
นอกจากการเฉลิมฉลองผลผลิตของชาวนาแล้ว วันไหว้พระจันทร์ยังถือว่าเป็นวันสำคัญสำหรับครอบครัว เพราะว่าในวันดังกล่าวนั้นจะเป็นวันเดือนเพ็ญซึ่งพระจันทร์จะมีลักษณะทรงกลมเต็มดวง หากแปลความหมายออกมาก็จะสื่อความหมายถึงความสามัคคี โดยครอบครัวก็มักจะใช้เวลานี้มาพบปะและอยู่ร่วมกันพร้อมหน้าพร้อมตา แบ่งขนมมาทานกัน ประดับบ้านให้สวยงาม และทำกิจกรรมร่วมกันอย่างมีความสุข
นอกจากการเฉลิมฉลองผลผลิต เป็นวันสำหรับครอบครัว วันไหว้พระจันทร์ก็เป็นวันสำหรับชาว สายมู อย่างแท้จริงเพราะว่าชาวจีนมีความเชื่อเกี่ยวกับเทพเจ้าที่มีความเกี่ยวข้องกับพระจันทร์ โดยจะมาขอพรและรำลึกถึงเทพเจ้าองค์ต่างๆ ดังนี้
- เทพเยว่ห์เหล่า หรือ เทพเจ้าด้ายแดง เป็นกามเทพของชาวจีน โดยจะเป็นกามเทพที่คอยดูแลเรื่องความรักของมนุษย์บนโลก ซึ่งมีจุดเด่นก็คือที่มีข้างซ้ายของ เทพเยว่ห์เหล่า จะถือหนังสือรายการเนื้อคู่ไว้มือซ้าย ถือไม้เท้าไว้มือขวา และด้ายสีแดงบนบ่า โดยหากใครคือเนื้อคู่ทีแท้จริง เทพเยว่ห์เหล่า ก็จะนำด้ายสีแดงไปผูกที่มือของทั้งสองคนเพื่อให้ได้พบความรักแท้แท้จริง
- เทพเจ้าฉางเอ๋อ (เทพีแห่งเสน่ห์ และ ความเยาว์วัย)
- เทพไท้อิมแชกุง (เทพเจ้าประจำดวงจันทร์)
- พระจันทรประภาโพธิ์สัตว์
ทำไมวันไหว้พระจันทร์ ถึงต้องมี ขนมไหว้พระจันทร์?
ทุกๆเดือนกันยายน (หรือปลายเดือนสิงหาคม) หลายบ้านก็จะเริ่มหาขนมไหว้พระจันทร์มาไหว้พระจันทร์ โดยประเพณีการไหว้พระจันทร์ด้วยขนมไหว้พระจันทร์ เป็นการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพียงปีละครั้งเดียวเท่านั้น โดยหลังจากมีการไหว้เสร้จแล้วก็จะนำขนมมาแบ่งปันกันรับประทาน โดยจะแบ่งญาติ พี่น้อง ครอบครัว เพื่อนบ้าน และก็มีการพบปะสังสรรค์ และเฉลิมฉลองไปด้วยกัน
โดย ขนมไหว้พระจันทร์ ภาษาจีนจะมีชื่อเรียกว่า เย่ว์ปิ่ง จะมีลักษณะเป็นทรงกลมให้มีความคล้ายกับ ดวงจันทร์ ซึ่งคำว่า เย่ คือพระจันทร์และปิ้ง คือขนมที่มีรูปทรงแบน แล้วนำมาปิ้ง ย่าง เผา หรือ อบ แต่อันที่จริงแล้วขนมไหว้พระจันทร์ที่เราเห็นกันทุกวันนี้นั้นมีจุดเริ่มต้นมาตั้งแต่ช่วงสมัยของ พระเจ้าถังเกาจู่ กำลังครองราชย์ตั้งแต่ พ.ศ. 1161 – 1169 ซึ่ง พระเจ้าถังเกาจู่กำลังท้องพระโรงในยามราตรี ในขณะนั้นเองก็มีพ่อค้าชาวธิเบตนำขนมปิ้งที่มีลวดลายสวยงามมาให้ได้ลองชิม ซึ่งพ่อค้าชาวธิเบต ก็ได้นำขนมนี้มาแบ่งปันกับขุนนางทุกคน ก่อนที่ประเพณีจะกระจายวงกว้างมากยิ่งขึ้น และทำให้เกิดขนมไหว้พระจันทร์ และประเพณีการรับประทานขึ้นมา
ตำนานของขนมไหว้พระจันทร์ก็ยังมีอีกหนึ่งเรื่องเล่าที่มีความเกี่ยวข้องกัน โดยเรื่องเล่านี้เกิดขึ้นในสมัยราชวงศ์หยวน โดยในช่วงนั้นมองโกลมีอิทธิพลปกครองดินแดนของจีน ซึ่งรวมไปถึงวัฒนธรรมการไหว้พระจันทร์ โดยในช่วงนั้นชาวจีนส่วนมากไม่พอใจกับการกระทำของมองโกล ที่มีความทารุณ โหดร้าย ซึ่งนายหลิวปั๋วเวิน นักยุทธศาสตร์ทหารของจีนได้วางกลอุบาย เพื่อต่อต้านมองโกล ด้วยการนำกระดาษเขียนข้อความนัดหมายและกระจายข่าวใส่กระดาษ เพื่อสร้างการปฏิวัติ ในคืนวันเพ็ญเดือนแปด จึงทำให้การปกครองมองโกลถูกล้มล้างไปได้ในที่สุด
ไส้ในขนมไหว้พระจันทร์นั้น เดิมที่จะเป็นไส้ที่มาจากธัญพืช เนื้อของผลไม้กวน อาทิ ทุเรียน เหล็ดบัว หรือ ถั่วประเภทต่างๆ โดยในปัจจุบันไส้ก็เริ่มมีความหลากหลายมากยิ่งขึ้นทั้งการเพิ่มเนื้อสัตว์ลงไป หรือ ใส่ไส้ของเมนูที่กำลังเป็นที่นิยมในปัจจุบัน อาทิ ชาเขียว ช็อกโกแล็ต หรือ สตรอเบอรี่ เป็นต้น ถึงแม้ว่าในเรื่องของไส้เป้นสิ่งที่สามารถเลือกได้อย่างหลากหลาย แต่สิ่งที่สำคัญก็คือการไหว้พระจันทร์ เพราะเป็นขั้นตอนที่สำคัญและต้องทำในช่วงเวลาที่ถูกต้อง แล้วจะมีวิธีอย่างไรมาติดตามกันต่อได้เลยครับ
ไหว้พระจันทร์ มีวิธีในการไหว้อย่างไรบ้าง
สำหรับการไหว้พระจันทร์ จะมีการบูชาที่ไม่ต่างจากการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั่วไปมากนัก โดยส่วนมากมักจะนิยมไหว้พระจันทร์ใน ช่วงตะวันตกดิน หรือ ช่วงที่สามารถมองเห็นพระจันทร์บนท้องฟ้าได้ และสถานที่ก็อาจจะเป้นลานกว้างๆหน้าบ้าน หรือ บนดาดฟ้าก็ได้เช่นเดียวกัน ซึ่งของที่ต้องเตรียมพร้อมสำหรับไหว้พระจันทร์จะต้องมีดังนี้
- น้ำชา หรือ ใบชา 4 ถ้วย
- อาหารเจ 4 อย่าง (จะเป็นอาหารสดหรืออาหารแห้งก็ได้ แต่ถ้าเป็นของสดจะต้องแช่เอาไว้ให้ดี เพราะของสดจะเน่าเสียได้ง่ายกว่าอาหารแห้ง)
- ขนมหวาน 4 อย่าง (อาทิ ขนมเปี้ยะ ขนมโก๋ สาคูแดง หรือ ขนมไหว้พระจันทร์)
- ผลไม้ 4 อย่าง (ต้องเลือกเฉพาะผลไม้ที่เป็นผลไม้เสริมสร้างสิริมงคล อาทิ ทับทิม แอปเปิ้ล ส้มโอ องุ่น สาลี่ หรือ ส้มเป็นต้น)
- ดอกไม้สด 1 คู่, เทียนแดง 1 คู่, ธูปและกระถางธูป (ธูปสามารถเลือกเป็น 3 ดอก หรือ 5 ดอกก็ได้เช่นเดียวกัน)
- ของใช้สำหรับผู้หญิงที่เกี่ยวข้องกับความสวย ความงาม อาทิ น้ำหอม แป้งตลับ ลิปสติก เสื้อผ้า (จะต้องเป้นของใหม่ที่ยังไม่ผ่านการใช้งานมาก่อน)
- กระดาษเงิน กระดาษทอง ตี่เอี๊ย
- อ้อยสำหรับทำซุ้มไหว้พระจันทร์
โดยการเตรียมตัวจะต้องจัดทุกอย่างให้พร้อมก่อนเริ่มเข้าหัวค่ำ หรือ ช่วงที่พระจันทร์สูงเกินขอบฟ้า และจะต้องเก็บของทุกอย่างให้เรียบร้อยหลังเทียนดอกใหญ่มอดดับลง ทั้งนี้เนื่องจากเป็นพิธีที่มีความเกี่ยวข้องกับไฟ ดังนั้นหลังทำพิธีจะต้องเช็คก่อนนำของที่ทำพิธีเสร็จแล้วไปทิ้งที่ถังขยะ ว่ายังคงมีไฟติดอยู่หรือไม่เพื่อป้องกันอัคคีภัยที่จะเกิดขึ้นตามมาในภายหลัง
บทสวดไถ่อิมแชกุงเสี่ยเก็ง “พระคัมภีร์แม่พระจันทร์”
ไถ่ อิม ผ่อ สัก เฮี่ยง ตัง ไล๊
โชย เต๊ง ตี่ เง็ก กิ๋ว เต่ง ไค
จับ บ่วง โป้ย โซย จู ผ่อ สัก
จู ฮุก ผ่อ สัก เหลียง เปียง ไป๊
จู จุง ฮุก เก่ง บ่อ ฮุ๊ง ตี่
ฉุก จุ้ย โน๊ย ฮวย หมั๋ว ตี่ ไค
ท้าว ตั่ว ฉีก จั๊ง จู ป้อ ถะ
พั๊ว ซอ สี่ ไก่ งั้ง กวง เม็ง
เจก ฮุก ป่อ ตับ ที ตี่ อึง
หยี่ ฮุกป่อ ตับ แป๋ บ้อ อึง
ต่อ แซ แป่ บ้อ เจ็ง ฮก ซิ่ว
ก่วย สี่ แป่ บ้อ จ๋า เถี่ยว แซ
นำ มอ ฮุก นำ มอ หวบ
นำ มอ ออ นี ถ่อ ฮุก
ที ล๊อ ซี๊ง ตี่ หล่อ ซี๊ง
นั๊ง หลี่ หลั่ง หลั่ง หลี่ ซิง
เจก เฉียก ใจ เอียง ฮ่วย อุ่ย ติ๊ง
อู่ หนั่ง เนี่ยม ติ๊ก ฉีก เพียง ไถ่ อิม เก็ง
แซ ซี่ ปุก ตะ ตี่ เง็ก มึ๊ง
อ้างอิง : Sanook | กรุงเทพธุรกิจ | สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครสวรรค์ |
ทั้งนี้ วันไหว้พระจันทร์ 2566 นอกจากจะเป็นวันสำคัญที่จะได้แสดงความเคารพ บูชา ขอบคุณ หรือ ขอพร กับเทพเจ้าที่มีความเกี่ยวข้องกับพระจันทร์แล้ว ยังเป้นอีกหนึ่งที่ดีที่จะได้มาอยู่ร่วมกันกับครอบครัว มาทานอาหารร่วมกัน และ พบปะสังสรรค์กันด้วยอีกเช่นเดียวกัน
สามารถติดตามโปรโมชั่น ที่ไม่ควรพลาดได้ที่ Facebook : Hungry Hub แอปจองมื้อพิเศษอันดับ 1 ของไทย
อ่านบทความอื่นๆที่น่าสนใจเพิ่มเติมได้ที่นี่
- 17 ร้าน ขนมไหว้พระจันทร์ ตำนานความเชื่อแฝงความอร่อย อัพเดท 2022
- ปาท่องโก๋ ขนมชาวออฟฟิศ กับเรื่องเข้าใจผิดที่ไม่เคยรู้มาก่อน
- 40 ร้านอาหารจีน ตำนานความอร่อย ที่ต้องบอกต่อ (อัปเดต 2022)
- 15 ร้านดัง บุฟเฟ่ต์ติ่มซำ อร่อยเด็ดสูตรต้นตำรับ อัปเดต 2022
